Barabas of De Stemmenkampioen? Barabas!

Citaat van Professor Frank Thevissen, geïnterviewd door Frans De Smet in Het Nieuwsblad, 21 januari 2007:
"In de Verenigde Staten is het belang van internetpeilingen al lang bewezen. Het grote voordeel van mijn aanpak is dat ik ook verklaringen aanreik voor de verschuivingen in de kiesintenties. Maar toen de degelijkheid van mijn methode bleek, werd ik kennelijk een probeem voor de VLD-top. (...) Tal van mensen uit het VLD-bestuur vertellen mij dat er op het VLD-hoofdkwartier week na week geklaagd wordt over mijn tegenvallende peilingen. VLD-spindoctor Noël Slangen en minister Karel De Gucht kregen bij herhaling een tribune om mij onderuit te halen in De Morgen. Journalisten van die krant gingen ook voluit in de aanval tegen mij, zonder dat ze zich ooit verwaardigden om naar een presentatie over mijn methode te komen luisteren. (...) Ik ben de aanhoudende aanvallen en intimidaties moe. "

Inderdaad, de Stemmenkampioen is niet meer. En de achtergrond is niet erg fraai...

Han Renard schreef even later in Knack:
"Stemmenkampioen' wordt afgeschaft

'De Stemmenkampioen' van Het Laatste Nieuws, de meest omstreden opiniepeiling in Vlaanderen, wordt opgedoekt. Zo vernam de redactie van Knack uit goeie bron.
Op het internet gonsde het de voorbije weken van de geruchten. Wat was er aan de hand bij de Stemmenkampioen?
Pro memorie: de Stemmenkampioen, een project van drie professoren van de VUB, is een panel van 14.000 deelnemers dat wekelijks werd bevraagd over een kwestie die op dat moment in de aandacht staat. Maandelijks werd er ook gepeild naar stemintenties.
In het begin werd de Stemmenkampioen vooral gebruikt om veranderingen qua partijvoorkeur én de achterliggende motivaties daarvoor in kaart te brengen. Sinds de vrij accurate peiling aan de vooravond van de regionale verkiezingen van 2004 (een toevalstreffer, zeggen de critici) worden de antwoorden van het panel echter maandelijks tot een klassieke opiniepeiling verwerkt, waardoor de Stemmenkampioen op methodologisch vlak zwaar onder vuur is komen te liggen.
Kenmerkend voor de Stemmenkampioen waren - tot voor kort in elk geval - de ronduit belabberde scores van de VLD, zeker vergeleken met de opvallend gunstige ramingen voor het Vlaams Belang. Het was dan ook geen geheim dat de top van de VLD niet bepaald geporteerd was voor de makers van de Stemmenkampioen.
Vlak na de gemeenteraadsverkiezingen van 2006, waar de Stemmenkampioen zware steken had laten vallen, werd via de krant De Morgen de aanval ingezet. Politieke journalisten stelden hardop vragen bij de academische merites van 'de zogenaamde professor Thevissen', commentaarschrijvers spraken van 'charlatanerie', en VLD-strateeg Noël Slangen - volgens sommigen het brein achter de gecoördineerde lynchpartij - vergeleek de Stemmenkampioen in de krant met het lezen van ingewanden van vissen. Minister van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht (VLD) schreef dan weer een lange opiniebijdrage over het verband tussen peilingen en populisme.
Half januari 2007 zette professor Frank Thevissen, de geestelijke vader van de Stemmenkampioen, een stap terug, en liet hij het project over aan zijn VUB-collega's Jef Vuchelen en Herman Matthijs. Hij wilde naar eigen zeggen het veld ruimen voor de aanhoudende kritiek op zijn persoon de Stemmenkampioen mee de das zou omdoen. In Doorbraak, het tijdschrift van de Vlaamse Volksbeweging, zou Thevissen later van een karaktermoord spreken.
Eind januari verscheen dan de eerste peiling na de controverse. Daarin leed het VB zwaar verlies (min 6,3 procent). VLD (plus 3 procent) en CD&V/N-VA (plus 2,7 procent) stonden dan weer beiden op winst - tenminste: in vergelijking met de resultaten van de laatste peiling van de Stemmenkampioen in december 2006.
Dat rekensommetje maken, vergt echter enig zoekwerk want de krant plaatste naast de resultaten van januari 2007 alleen de verkiezingsuitslag van 2003. Vergelijken met de gegevens van december 2006 was volgens de krant zinloos: 'Als gevolg van de opeenvolgende wisselingen is een vergelijking met de resultaten van de decemberpeilingen onmogelijk.'
Vreemd. De laatste decemberpeiling van de Stemmenkampioen werd gehouden nadat Dedecker de N-VA opnieuw had verlaten, en het kartel CD&V-N-VA opnieuw hersteld was. Waarom zou je daarmee niet kunnen vergelijken?
Een verklaring voor het spectaculaire verlies van het VB, met 21 procent het slechtste resultaat ooit in de Stemmenkampioen, werd evenmin gegeven en is ook moeilijk te vinden. De peiling werd namelijk gehouden vóór het trammelant bij het VB over de mogelijke komst van Jean-Marie Dedecker. 'Er is geen touw aan vast te knopen', schrijft een blogger. 'Is het toeval dat de VLD zich herstelt net na het vertrek van Thevissen?'
Zoals gezegd: het gonsde op het internet van de geruchten. Sommigen schreven de grote verschuivingen in de Stemmenkampioen toe aan een nieuwe berekeningswijze, anderen zagen daarin juist de hand van de liberalen, maar dát er met de cijfers van januari iets niet pluis was, leed geen twijfel.
De geruchtenstroom werd extra gevoed door het feit dat vorige week voor het eerst geen zogeheten 'weekvraag' was rondgestuurd naar de duizenden vaste deelnemers van de Stemmenkampioen, zonder dat daarvoor een echte reden werd opgegeven. 'Is de Stemmenkampioen dood?' vroeg een panellid zich af.
Ja allicht. Deze week zouden normaal de resultaten voor de maand februari verschijnen, waarin voor het eerst ook naar de electorale slagkracht van de lijst-Dedecker is gepeild. Knack vernam echter uit goede bron dat Het Laatste Nieuws, bevreesd voor nóg meer controverse, besloten heeft de Stemmenkampioen een stille dood te laten sterven."

Noot van Yves Panneels: "Het geheel doet me denken aan het einde van de Middeleeuwen. Humanisten met open geest, die zich baseerden op wetenschappelijke gegevens werden uit de Kerk gebannen of, nog erger, tot de brandstapel veroordeeld. Ik heb de indruk dat hier een nieuw soort inquisitie is gestart. Galileo Galilei moest ook inbinden, maar... haalde uiteindelijk zijn gelijk. Slangen mag dan nog met de hulp van een aantal vooraanstaanden uit de media de lynchcampagne op de Stemmenkampioen hebben ingezet. Gauw zal blijken dat zij de realiteit niet kunnen "spinnen" of "twisten". Reputatie wint het altijd van imago. Als ze dat nog niet begrepen hebben, kunnen ze binnenkort retraite nemen. Intussen hebben nieuwe peilingen, die minder precies zijn dan de Stemmenkampioen, het zelfvertrouwen van de spinadepten opnieuw een felle slag toegebracht. En de zwaarste moet nog komen... op 10 juni. Hoe diep zakken ze? Hoe zal de directie van de "voetbalploeg" reageren wanneer ze degraderen naar tweede nationale? Wait and see... communicatietechnisch wordt het een zeer interessante tijd. Open VLD zit niet in een leeuwenkuil. Neen, het is een Slangenkuil en de top heeft het zelfs niet in de gaten. Nu ja, wat baten kaars en bril als men geen goed onderbouwde, wetenschappelijke rapporten lezen wil?